Chouara Tannery is de beroemdste leerlooierij van Fez. Fez staat bekend om haar middeleeuwse sfeer en de kleurrijke souks. Toch zijn het de leerlooierijen waarvoor reizigers naar de Marokkaanse stad komen. Fez heeft namelijk de grootste leerindustrie van Marokko en telde ooit 85 tot 100 leerlooierijen. Tegenwoordig zijn daar nog 3 van over, waarvan Chouara Tannery het grootst en bekendst is. Een bezoek aan zo’n leerlooierij is een must en een bijzondere ervaring als je in Fez bent. Zelf nam ik een kijkje bij Chouara Tannery waar leer nog op de traditionele manier wordt bewerkt.
De geschiedenis van leerlooierijen in Marokko
Leerbewerking is al eeuwenlang een belangrijk ambacht in Fez, een van de Koningssteden van Marokko. De stad staat dan ook bekend als een van de beste plekken ter wereld om producten van handgemaakt leer te kopen. Denk aan traditionele Marokkaanse babouches (slippers), tassen, schoenen en jassen. Maar ook leren portemonnees bijvoorbeeld.
De manier waarop het leer wordt gelooid is sinds de middeleeuwen amper veranderd. Eerst wordt het leer geweekt in kalk en duivenmest om de haren te verwijderen, daarna wordt het gespoeld en vervolgens geverfd met natuurlijke kleurstoffen. Een zwaar werkje, dat zul je zelf ook zien als je de mensen aan het werk ziet, maar het resultaat is duurzaam leer van een hele goede kwaliteit.
Chouara Tannery: de beroemdste leerlooierij van Fez
Chouara Tannery is de grootste en een van de oudste leerlooierijen die vlak na de stichting van Fez in 789 is ontstaan. Je vindt de leerlooierij midden in de medina van Fes el-Bali, het oude stadsdeel van Fez dat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Het leer wordt hier nog op precies dezelfde manier bewerkt als duizend jaar geleden.
Andere leerlooierijen zijn Sidi Moussa Tannery iets verder naar het westen en Ain Azliten Tannery richting het noorden. Beide leerlooierijen zijn een stuk kleiner en minder bekend dan de Chouara Tannery en het is er ook minder druk.
Uitzicht op leerlooierij in Fez vanaf de dakterrassen
De meeste leerlooierijen in Fez zijn alleen te bekijken vanaf de dakterassen van omliggende leerwinkels. Je wordt vaak vriendelijk uitgenodigd om boven op het terras een kijkje te nemen.
Toegang is meestal gratis, maar een kleine fooi wordt wel gewaardeerd. Spreek vooraf wel met de winkelier af dat je alleen een vergoeding geeft voor het dakterras (denk aan 20 tot 30 dirham per persoon) en dat je niets wilt kopen in de winkel. Kun je zo’n leerwinkel niet vinden, vraag dan op straat naar de ‘tanneries’ en ze wijzen je de weg. Ga je op pad met een gids, dan is dat een stuk duidelijker.
Zo verloopt het leerlooiproces
Eenmaal boven op het dakterras kijk je uit op de ronde kuipen waar de koeien-, schapen- en zelfs kamelenhuiden worden bewerkt. Eerst worden de huiden schoongemaakt met een mengsel van duivenpoep, koeienurine, water, zout en kalk, waarna ze worden gekleurd met natuurlijke kleurstoffen als papaver, saffraan, indigo en henna.
Vervolgens worden de huiden te drogen gehangen en worden er tassen, Marokkaanse slofjes en jassen van gemaakt die worden geëxporteerd over de hele wereld.
Leerlooien: een geurig proces
Ik vond het een bijzonder proces om te zien en vooral: nogal geurig! Voordat je naar het dakterras gaat, krijg je een takje munt om onder je neus te houden. Ik ben blij toe. Want je kunt je voorstellen dat al die poep, urine en huiden een misselijkmakende geur verspreiden, dus die munt is geen overbodige luxe, vooral op warme zomerdagen.
En nu ik erover nadenk, denk ik ook niet dat er iets van een arbowet voor de werknemers bestaat, want het lijkt me verre van gezond om hele dagen tot aan je middel in deze substantie te staan en amoniak in te ademen. Na het zien van dit proces bedenk ik me toch vaker of ik die leren schoenen, tassen of jassen eigenlijk wel nodig heb?
Hoe kom je bij de Chouara Tannery?
Ik bezocht de leerlooierij in Fez tijdens mijn rondreis langs de Koningssteden van Marokko. De Chouara Tannery ligt in de wijk Ain Azliten, ten oosten van de medina. De medina is een doolhof van smalle straatjes, maar de leerlooierij wordt goed aangegeven op Google Maps. Vind je dat toch wat spannend? Dan kun je ook een gids inschakelen of een begeleide tour boeken naar de Chouara Tannery.
Let op: er zijn straatverkopers en ‘gidsen’ die zichzelf aanbieden om je te begeleiden naar de Chouara Tannery. Sommigen zijn oprecht, maar er zijn ook mensen die alsnog geld verwachten of proberen om je naar hun eigen winkel te leiden. Dus wees vriendelijk, maar duidelijk en geef aan dat je geen hulp nodig hebt als je dat niet wilt.
Openingstijden Chouara Tannery
De leerlooierij is vrijwel iedere dag geopend vanaf 08.30/09.00 tot 19.00 uur. Vanaf ongeveer 17.00 uur beginnen de meeste arbeiders af te bouwen, dus dan valt er minder te zien. Op vrijdag kan het rustiger zijn rond het middaguur vanwege het gebed. Sommige terrassen sluiten dan tijdelijk.
Praktische tips voor je bezoek aan de leerlooierij van Chouara
Beste tijd: ’s ochtends vroeg of eind van de middag voor mooi licht om te fotograferen
Toegang: meestal gratis, maar een fooi van zo’n 20 tot 30 dirham wordt gewaardeerd. Je krijgt bij de ingang een takje munt tegen de geur
Onderhandelen: de producten zijn stuk voor stuk prachtig, maar vergelijk prijzen en onderhandel vriendelijk
Fotograferen: vanaf de dakterrassen heb je het beste uitzicht over de gekleurde kuipen en het leerlooiproces
Waar overnachten in Fez?
Als je Fez wilt bezoeken kun je kiezen uit tal van authentieke Riads in de medina, budget hotels net iets buiten de oude stad tot kleinschalige accommodaties. Hotels en accommodaties die ik je aan kan raden:
- Hotel Batha *** – Zelf sliep ik in dit prachtige hotel met binnenplaats. In slechts 10 minuten wandel je naar de oude medina van Fez.
- Riad Verus – Hier slaap je ontzettend low budget in een stapelbed in een gemengde zaal met voornamelijk jongeren en backpackers. Dat moet je dus geen probleem vinden. Het ligt in een veilige buurt, vlak bij de Batha Fontein en je hebt hier een geweldig uitzicht vanaf de dakterrassen.
- Riad Ridhaya *** – Deze betaalbare riad ligt op 19 minuten lopen van het Koninklijk Paleis. Hier worden ook vegetarische maaltijden geserveerd.
- Vergelijk alle accommodaties in Fez
Tips Chouara Tannery in Fez bewaren
Meer tips voor je Marokko reis
- 8 tips voor je bezoek aan Fez
- Alles over Mèknes
- Rondreis langs de Koningssteden van Marokko
- Bezienswaardigheden in Rabat
- Wat kun je doen in Casablanca?
Handige reisgidsen Marokko
Dit artikel bevat affiliate links. Als jij iets boekt via een van deze linkjes, ontvang ik een kleine commissie. Zo kun je Neneh’s Choice steunen. Wil je me op een andere manier bedanken? Koop dan een kopje koffie voor me!
